W planie zwiedzania miejscowości, tym razem udajemy się do miejscowości Kruszyn leżącej w bliskim sąsiedztwie Bolesławca. Aby najszybciej dojechać, w Bolesławcu kierujemy się drogą nr 94 w kierunku Legnicy. Będzie to pierwsza miejscowość.
Informacje historyczne
Kruszyn został założony przez Braci Morawskich przybyłych z Herrnhut (30 km od Zgorzelca, Niemcy). Przed 1945 rokiem miejscowość nosiła nazwę Gnadenberg, co oznacza „Góra Łaski”. Po roku 1945 roku nazwa została zmieniona na Godnów na krótki okres czasu.
Gnadenberg założono 6 marca 1743 roku kładąc kamień węgielny pod budynek zboru zwany Wielką Salą (niem. Großer Saal) i cmentarz (zwanego Gottesacker – Boża Rola). Nowa osada miała być wzniesiona według wzoru jakim była miejscowość Herrnhut. Na uroczystości byli obecni hrabia Nicolaus Ludwig von Zinzendorf oraz Martin Dober. Ponadto wyznaczono 68 działek pod budowę domów. Dwie główne ulice przecinały się prostopadle, a w miejscu przecięcia zlokalizowano punkt centralny osady, którym był budynek kościoła. W bliskim sąsiedztwie stawiano domy służące ogólnym celom wspólnoty: dom dla wdów i wdowców, szkoły, internaty, sierociniec, szpital itp.
Teraźniejszość
Zwiedzając tę część Kruszyna, która była zamieszkała przez Braci Morawskich, widzimy duże podobieństwo z miejscowością Herrnhut. Przeglądając stare zdjęcia sprzed 1945 roku dostępne w internecie, widzimy brak niektórych obiektów. Część ocalałych i nieznacznie zmienionych budynków zachowała w swojej architekturze „herrnhucki barok”.
W miejscowości nie ocalał kościół Braci Morawskich ani ich cmentarz. Cmentarz znajdował się na przeciw obecnego kościoła rzymskokatolickiego, który obecnie jest parkiem. Płyty nagrobne dawnych mieszkańców są widoczne po odsunięciu niewielkiej warstwy ziemi. Większość z nich została zniszczona. ( Na mapie ten obszar oznaczony jest jako Park przy ul. Świętojańskiej). Aby mieć porównanie jak wygląda miejscowość będąca wzorem dla Kruszyna, warto pojechać do Herrnhut, która przetrwała okres II Wojny Światowej bez większych zniszczeń.
Linki do informacji dostępnych w internecie o Kruszynie
Galeria zdjęć starego Godnowa – cz.2
Galeria zdjęć starego Godnowa – cz.3
Wspólnota Braci Morawskich w Herrnhut
