Powstanie miejscowości
Miejscowość leżąca nad jeziorem złotnickim w gminie Leśna, w powiecie lubańskim. Złotniki Lubańskie w języku niemieckim nazywają się Goldentraum, co w tłumaczeniu na język polski oznacza Złoty Sen. W przeszłości Złotniki Lubańskie były perłą Dolnego Śląska – obecnie nie można tego powiedzieć, a tylko negatywną nazwę należało by użyć. Nazwa miejscowości według przekazów historycznych nawiązuje do snu, który miał właściciel ziemski z zamku Czocha Christoph von Nostitz. Ujrzał we śnie drzewo ze złotymi liśćmi rosnące na jego włościach. Na podstawie tego podjął decyzję poszukiwań i wydobycia złota. Sprowadził i pozwolił na osiedlenie się w swoich dobrach górników wraz z ich rodzinami w 1650 roku. Byli oni ewangelicznymi chrześcijanami pochodzącymi z Czech i ze Śląska. Musieli oni uciekać ze swoich ojczyzn z powodu rozpoczętych przeciwko nim prześladowań religijnych w ramach kontrreformacji po wojnie trzydziestoletniej (1618-1648) prowadzonej przez rzymskokatolickie władze cesarskie i zakon księży jeziutów. Pierwszymi mieszkańcami byli pietyści, braci czescy i szwenkfeldyści.
Ciekawostki historyczne
Osada przeżyła gorączkę złota, poprzez którą się rozwinęła, i już w 1662 roku Złotniki Lubańskie otrzymały prawa miejskie, i tak stały najmłodszym miastem Łużyc Górnych. W wyniku wyczerpania złóż złota mieszkańcy zajęli się rolnictwem oraz tkactwem. W nocy z 27 na 28 sierpnia 1834 r. miejscowość prawie w całości uległa spaleniu. Już 1835 r. miejscowość została w całości odbudowana przy bardzo dużym wsparciu finansowym króla pruskiego i mieszczan z Leśnej. Wtedy został nadany kształt miejscowości, który zachował się do dnia dzisiejszego. Złotniki Lubańskie jako wieś posiada rynek z kamienicami i ratuszem (to już upadająca ruina). Chyba jest to jedyna wieś w Polsce z takim układem urbanistycznym. W roku 1924 powstało jezioro złotnickie, dzięki temu powstały plaże, wodne przystanie, a w miejscowości pokoje do wynajęcia przez turystów i gospody. Istniejący we wsi kościół to dawny kościół ewangelicki, charakteryzujący się prostotą architektury. Pochodzi on z 1839 r., z okresu odbudowy Złotnik Lubańskich po wielkim pożarze. Powstał on w miejsce pierwotnego kościoła z 1685 roku. Po cmentarzu niemieckim na terenie przyległym do kościoła nie pozostał prawie żaden ślad, tylko mur i jeden zdewastowany pomnik bez epitafium. Przez wiele lat miejscowość szczyciła się tym, że funkcjonuje w niej działający drewniany wiatrak z 1827 r. jako jedynie działający w południowo-zachodniej Polsce. W roku 1978 został podpalony i spłonął. Na rynku obok stojącej jeszcze ruiny ratusza znajduje się centralna studnia dla całej wsi, ciekawy zabytek. Około 2 km za wsią w kierunku Leśnej stała szubienica, obecnie jest wybudowana baszta na terenie ośrodka wypoczynkowego Złoty Sen. Szkołę ewangelicką pobudowano w 1702 r. W 1928 r. miejscowość miała 361 mieszkańców, a w 1945 r. 399.
Linki
1. Dane archiwalne o Złotnikach Lubańskich w języku niemieckim
2. Stare zdjęcia i widokówki Złotnik Lubańskich – po otwarciu okna należy kliknąć z lewej strony ikonę „Złotniki Lubańskie – Goldentraum”. Znajduje się oprócz zdjęć współczesnych 60 starych zdjęć sprzed 1945r.
3. Miejsca na mapie Dolnego Śląska – Złotniki Lubańskie
4. Stare zdjęcia Złotnik Lubańskich z wyszukiwarki google
5. Artykuł historyczny Arkadiusz Lipina Złotniki Lubańskie (Goldentraum)
6. Stare zdjęcia i informacje o Złotnikach Lubańskich
