Giebułtów

Lokalizacja

Giebułtów (niem. Gebhartsdorf), miejscowość położona w gminie Mirsk w powiecie lwóweckim przy drodze nr. 360 prowadzącej z Gryfowa Śląskiego do Świecia. Wieś graniczy z Mirskiem w bardzo bliskiej odległości. Położna jest na wysokości od 355m n.p.m. do 440 m n.p.m. na Przedgórzu Izerskim w regionie zwany Łużyce Górne. Z Giebułtowa jest około 5 km do Świeradowa Zdrój i około 10 km do przejścia granicznego z Czechami w Czerniawie Zdrój (obecnie dzielnica Świeradowa Zdrój).

Historia

Wieś powstała około 1328 r. Dzieje Giebułtowa związane były z rodziną Üchtritz, która przez 600 lat była w jej posiadaniu, aż do 1945 r. Tak długi okres we władaniu jednego rodu w tej części regionu był rzadkim przypadkiem. Reformacja zawitała do Giebułtowa około 1530 r. i podobnie jak w innych miejscowościach, mieszkańcy stali się ewangelikami. To wydarzenie miało wpływ na dalsze dzieje miejscowości i okolic. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (1618-1648) Giebułtów był miejscowością graniczną, a miejscowy kościół pełnił funkcję kościoła ucieczkowego od 1654 r. do 1744 r. dla przybywających masowo ewangelicznych chrześcijan ze Śląska na nabożeństwa, na którego terenie działała kontrreformacja (odebrano im świątynie i zakazano prowadzenia wszelkiego kultu religijnego). Posługę duszpasterską w tym początkowym okresie pełnił pastor Melchior Exner (były pastor z Mirska) oraz jego pomocnik Lange. Giebułtów znajdował się w Saksonii, w której panowała wolność wyznania. Liczne tłumy chrześcijan przybywały na nabożeństwa z Mirska, z sąsiednich miejscowości leżących za wschód od Kwisy, a nawet Jeleniej Góry i jej okolic. W tym okresie  budynek kościoła powiększono (1668), a następnie przebudowano (1703-1707). Niektóre źródła podają, że był w stanie pomieścić około 3000 osób, a miał 1400 miejsc siedzących. Właściciel Giebułtowa Julius Ludwig von Üchtritz pozwolił na osiedlenie się w jego dobrach dużej ilości protestanckich emigrantów z Czech, którzy uciekli z powodu prześladowań religijnych prowadzonych przeciwko nim na terenie całego cesarstwa austriackiego. Osiedlili się oni w górnej części miejscowości (1650) i założyli nowe wsie Giebułtówek (1663), Wola Augustowska (1710) i Augustów (1738), które obecnie są częścią Giebułtowa. Dzięki nim nastąpił rozwój tkactwa (funkcjonowało 190 warsztatów tkalniczych) i wszelkiego rzemiosła, a miejscowość weszła w okres rozkwitu gospodarczego. W XIX w.  miejscowość była silnym ośrodkiem przemysłowym i jedną z bogatszych wsi w okolicy. Powstały duże zakłady tkalnicze produkujące ręczniki, pościel, płótno żeglarskie i chusteczki do nosa. We wsi dobrze prosperowały: szlifiernia szkła (huta szkła została założona w 1592), zakład ceramiki, tartak, fabryka zabawek, fabryka piecyków, fabryka mebli, rolnictwo i hodowla, pszczelarstwo, cztery młyny i gospody. Odsyłam do obejrzenia starych zdjęć Giebułtowa (patrz na linki poniżej) i porównania ich z obecnym stanem wsi. Pierwsza szkoła ewangelicka powstała w 1632 r. W 1928 r. w Giebułtowie mieszkało 1668 osób. W okresie II wojny światowej istniała  filia obozu koncentracyjnego Gross-Rosen przy zakładach włókienniczych.

Zabytki

  • Pałac wzniesiony w latach 1654-1655, a następnie przebudowany na rezydencję pałacową (1661-1665) przez Christopfa von Üchtritza. Kolejne przebudowy miały miejsce w 1760 r., pod koniec XIX w. i na początku XX w. Obecnie jest to ruina, ale wielkość pałacu zadziwia. W skali Śląska był jedną z pierwszych wiejskich rezydencji wybudowanych w tym stylu pałacowym (pałac wybudowany ponad ogrodem i folwarkiem) przez włoskich budowniczych. Znajduje się on przy drodze do Świecia na terenie dużego parku, i jest własnością prywatną.
  • Dawny kościół ewangelicki (obecnie rzymskokatolicki) – na wieży znajduje nie czynny zabytkowy zegar słoneczny z 1727r. z kartuszem herbowym, zegar mechaniczny z 1862 r., wnętrze wykonane w stylu barokowym, zachowane nieliczne płyty nagrobne z XVII i XVIII w. Niektórzy pastorzy służący w tym kościele to: pastor Gotfryd Zindler (zmarł 19 listopada 1772r., miał 81 lat), pastor Fryderyk Gotthold Wehnerod (od 1772r.), pastor Zürn (od 1854), pastor Biewald (od 1904), pastor Butenhoff (od 1926 r.).
  • Cmentarz ewangelicki, nieczynny, z ok. 1700 r. – znajdował się wokół kościoła, zrównany z ziemią.
  • Łużyckie domy przysłupowe z XVIII i XIX w.

Turystyka

Miejscowość jest doskonale położona i z górnej części wsi rozpościera się piękny widok na Góry Izerskie, Karkonosze, Przedgórze Izerskie i Kotlinę Mirska. W miejscowości warto udać się na dwa punkty widokowe: Ławka Tkacza i Słupiec (kompleks skał bazaltowych zwany przez miejscowych Skałką) – we wsi wytyczone są do nich znaki informacyjne.

Przez Giebułtów przebiegają następujące szlaki turystyczne:

  • Euroregionalny Szlak Rowerowy ER-7: Mirsk – Zgorzelec.
  • Czarny szlak rowerowy: z Giebułtowa do drogi giebułtowskiej, dalej szlakiem niebieskim do Leśnej, lub z Giebułtowa do drogi giebułtowskiej, dalej w prawo do Stankowic szlakiem niebieskim, i szlakiem czarnym do Jeziora Leśniańskiego.
  • Piękna trasa widokowa wzdłuż drogi nr. 360 z Giebułtowa do Gryfowa Śląskiego, przy przejrzystej pogodzie zapewniony jeden z najpiękniejszych widoków na okolice.

We wsi znajdują się dwie agroturystyki i camping.

Linki

Możliwość komentowania jest wyłączona.