Miejscowość położona nad rzeką Kwisą, granicząca z miastem Gryfowem Śląskim. Przez wiele lat po wojnie trzydziestoletniej była miejscowością graniczną między Saksonią a Śląskiem. Położona jest wzdłuż drogi nr. 360 w kierunku Mirska. Wieża nie odznacza się niczym szczególnym od wielu wsi tego regionu, kilkadziesiąt domów, jedne nowe a drugie starsze, ładne widoki na starówkę Gryfowa Śląskiego, góry Izerskie itd.
Zabytki i historia
Obecnie nie istnieją żadne obiekty sakralne, jedynie ruina starego cmentarza ewangelickiego w górnej części wsi. Po zakończeniu II Wojny Światowej stały jeszcze dwa kościoły ewangelickie w Wieży Górnej i Dolnej oraz pałac z majątkiem. Po kościele z Dolnej Wieży pozostała pastorówka, która obecnie pełni rolę domu mieszkalnego oraz plac na którym stał otoczony drzewami z fragmentem drogi z kostki, która do niego prowadziła. Drugi kościół był zlokalizowany przy cmentarzu. Pierwsze wzmianki historyczne o istnieniu wsi pochodzą z końca XIII w. Przed 1945 rokiem Wieża była podzielona na dwie części: Nieder-Wiesa (Wieża Dolna) i Ober-Wiesa (Wieża Górna). Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (1618-1648) na Śląsku rozpoczęła się okrutna kontrreformacja w ramach której odebrano ewangelikom około 1200 kościołów i zabroniono prowadzenia wszelkich kultów religijnych. Od tego momentu Wieża stała się ważnym ośrodkiem religijnym na terenie Saksonii. Istniejący kościół w Wieży Górnej zwany „kościołem ucieczkowym” stał się miejscem duchowego pokrzepienia dla ewangelików z różnych części Śląska i Czech. Gdy w Gryfowie Śląskim został odebrany ewangelikom kościół, wtedy Rada Miasta i mieszkańcy sfinansowali i wybudowali w 1669 r. okazały kościół w Dolnej Wieży, który rozpoczął służyć na ich potrzeby. Kościół ten nazywany był „kościołem granicznym”. Miejscowość stała się miejscem ożywienia religijnego, znanego jako centrum rozwoju pietyzmu na Łużycach Górnych.
Autor pieśni z Wieży Dolnej
Najbardziej znanym w całym świecie mieszkańcem z Wieży (i Gryfowa Śląskiego), był pastor Johann Christoph Schwedler (1672 -1730), który pełnił posługę duszpasterską w kościele w Dolnej Wieży. Był żarliwym pietystą i chwalcą Boga Ojca i Jezusa Chrystusa. Napisał on ponad 800 pieśni śpiewanych do dzisiaj po całym świecie oraz założył sierociniec. Był bliskim przyjacielem hrabiego Nikolausa von Zinzendorf z Herrnhut, który znany jest obecnie w całym świecie chrześcijańskim jako „ojciec współczesnych misji”. Z całego zbioru pieśni pastora Schwedlera w języku polskim udało mi się znaleźć tylko jedną „Chcesz-li wiedzieć, co ja wiem”. Znajduje się ona w Śpiewniku Pielgrzyma pod nr.322 (str. 208). Ponieważ jest to jedyna (według mojej wiedzy) śpiewana pieśń tego autora w j. polskim, poniżej przedstawię całą jej treść, by można było zobaczyć przez jej tekst, kim był jej autor.
1.„Chcesz-li wiedzieć, co ja wiem,
Poznać, co jest szczęściem mym,
Czyją pragnę głosić cześć,
Jaka pieśni mojej treść: Jezus ukrzyżowany!
2.Kto jest skałą wiary mej,
Pokrzepieniem duszy mdłej?
Kto Swą dla mnie przelał krew?
Kto przejednał Boży gniew? – Jezus ukrzyżowany!
3.Kto brud grzechu ze mnie zmył?
Kto jest źródłem moich sił?
Kto łagodzi ciężki znój,
W serce wlewa balsam Swój? – Jezus ukrzyżowany!
4.Z kogo byt mój żywot wziął,
Kto weń Ducha Swego tchnął,
Sprawiedliwość Swą mi dał
I sług Boży szczęsny dział? – Jezus ukrzyżowany!
5.Kto mnie wyrwał z śmierci szpon,
Opromienia światłem zgon?
Kto do rajskich wiedzie wrót,
Bym z anioły życie wiódł? – Jezus ukrzyżowany!
6. Wiesz więc teraz, co ja wiem,
Co jest chlubą, szczęściem mym.
W życiu, w śmierci oddaj się Temu,
Który zbawił cię – Jezus ukrzyżowany!”
pastor Johann Christoph Schwedler
linki:
1. Kościół w Dolnej Wieży w pełnej okazałości
2. Widok na kościół w Dolnej Wieży
3. Wnętrze kościoła w Dolnej Wieży
5. Archiwalne widokówki i zdjęcia Wieży – należy po lewej stronie wybrać miejscowość Wieża