Zapora wodna na jeziorze leśniańskim
Jest to dzieło techniki początków XX wieku oraz najstarsza tama i elektrownia zawodowa w Polsce, która jest zachowana w doskonałym stanie technicznym, i w dalszym ciągu użytkowana.
Została wybudowana na rzece Kwisa, która w historii regionu powodowała katastrofalne powodzie. Najgorsze powodzie wydarzyły się 1888 i 1897 roku. W wyniku tego ówczesne władze podjęły decyzję budowy zapór i zbiorników retencyjnych na rzece Kwisa. Zapora została zaprojektowana przez profesora inż. Otto Intze z Aachen University (rektor tej uczelni w latach 1895-1898), który również stworzył system zabezpieczenia wielu rzek górskich na terenie Sudetów. Budowa zapory rozpoczęła się w 5 pażdziernika 1901 roku, a osobą odpowiedzialną za przebieg budowy był dr inż. Curt Bachmann. Budowę zakończono 15 lipca 1905 roku. Na budowie zatrudnionych była większość pracowników z Włoch i Austrii, którzy posiadali doświadczenie w pracach przy tego typu obiektach. Na budowę zapory zużyto 32000 kg dynamitu, 20 000 m³ piasku, 2400 m³ wapna, 460 ton stali zbrojeniowej, 150 000 worków cementu. Tama ma 45 metrów wysokości, z czego 36 wystaje ponad poziom terenu, długość tamy wynosi 130m, szerokość tamy w stopie wynosi 38 m a w koronie 8 m. Koszt budowy wyniósł 1 270 000 marek. W czasie budowy zginęło kilku pracowników.
Elektrownia wodna
W bliskiej odległości od zapory w latach 1905-1907 wybudowano elektrownię wodną. Elektrownię wyposażono w roku 1907 w sześć turbozespołów z turbinami reakcyjnymi typu Francisa firmy J.M.Voith o łącznej mocy 2,61 MW, generatory firmy Siemens Schuckert Werke z Berlina, a obecnie jest zamontowanych kilka współczesnych generatorów. Elektrownia jak i zapora doskonale wplatają się w miejsce, w którym zostały wybudowane, i nie powodują takich koszmarów budownictwa jak stare kamieniczki w rynku sąsiadujące z blokami lat PRL-u.
Ciekawostki
Podczas położenia kamienia węgielnego pod budowę zapory, i pierwszego napełnienia zbiornika ( IX 1905) oraz spuszczenia wody przy maksymalnym zrzucie, padły ciekawe słowa:
- „Dolinom dla ochrony, falom na przekór, wszystkim dla ich dobra”
- „Broń przed powodzią, pomnażaj dobrobyt, przynoś chwałę swemu budowniczemu”
- „Zapora ta przetrwa wszystkie czasy”, inżynier budowy Curt Bachmann
Linki
3. Kwisa – perła dolnośląskich rzek
4. Historie …