Nowy Kościół

Nowy Kościół

Naszą kolejną wycieczkę planujemy do miejscowości Nowy Kościół w gminie Świerzawa, powiat złotoryjskim. Jest położona na trasie między Jelenią Górą a Złotoryją. Historia tej miejscowości miała wpływ na rozwój reformacji na Śląsku.

Początki miejscowości sięgają 1228 roku. Do roku 1945 roku miejscowość nazywała się Neukirch i należała od XIV wieku do znanego rodu von Zedlitz. W 1319 r. nowi właściciele wznieśli zamek a w XIX wieku na jego fundamentach powstał neogotycki pałac. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie jego ruiny w postaci pozostałości parku, fos i bramy wjazdowej na teren posiadłości. Po zakończeniu działań drugiej wojny światowej neogotycki pałac ocalał, lecz nie został zagospodarowany i podobnie jak wiele innych budowli tego typu uległ rozgrabieniu i zniszczeniu, a w końcu został rozebrany. Ten stary zamek był miejscem, w którego murach w 1518 r. wygłoszono pierwsze w historii Śląska kazanie dotyczące reformacji kościoła wygłoszone przez Melchiora Hoffmana, ucznia Marcina Lutra.

Rodzina von Zedlitz przyjęła naukę reformacji kościoła według Marcina Lutra , a pan zamku stał się jej gorliwym propagatorem na terenie Śląska. Miejscowość stała się centrum rozwoju luteranizmu. Tutaj też powstała pierwsza szkoła dla pastorów na Śląsku. Jedną z najcenniejszych pamiątek ocalałych po byłym pałacu jest obraz „Kazanie Lutra” z 1580 r. znajdujący się obecnie w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu.

We wsi można zwiedzić były kościół luterański (obecnie katolicki) wybudowany w latach 1749-1754, wieżę wzniesiono w 1853 roku. Wokół kościoła oraz otaczającym go murze, znajdują się epitafia z XVII i XIX w. Naprzeciw kościoła znajduje się dawny dom pastora, obecnie kaplica kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.

Ponadto warto zwiedzić ruiny romańskiego kościoła pochodzącego z 1228 roku. W Nowym Kościele znajduje się również pomnik przyrody, dąb szypułkowy o obwodzie 570 cm przy ul. Kolejowej. Przebiegająca linia kolejowa ze Świerzawy do Złotoryi została wybudowana w 1895 roku.

Okolice Nowego Kościoła słyną również z największych i najbogatszych złóż agatów w Sudetach oraz złóż rud miedzi, którą wydobywano w głębinowej kopalni „Nowy Kościół” w latach 1955-1968.